کد مطلب:34570 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:30

گنجینه پرسمان » اعتقادات

زردشت چه اصلاحاتي بوجود آورد؟

همة كساني كه زردشت را يك شخصيت حقيقي و تاريخي ميدانند اعتراف دارند كه زردشت در جامعة خود اصلاحات اقتصادي و اعتقادي و اجتماعي به عمل آورد.
اصلاحات زردشت، يكي در ناحية منع پرستش ديوان است. زردشت تنها به پرستش اهورامزد دعوت ميكرده است و ديوان را پليد و ملعون و غيرقابل پرستش ميدانسته است. زردشت قرباني گاو و هر حيوان ديگر را منع كرده است.
دومزيل در مقالهاي كه در كتاب تمدن ايراني دارد مينويسد:
«اصلاح زردشت تمام و كمال است. وي طريقة جديدي براي تشكيلات اجتماعي نياورده ولي جنبة اقتصادي اصلاح او بسيار قوي است. در حال حاضر عموماً عقيده دارند كه اصلاحات زردشت موقعي صورت گرفته كه عدهاي از اقوام آريايي از حالت صحراگردي به حالت شهرنشيني و دهنشيني درميآمدند و چريدن گلهها در روي مراتع نامعلوم را به چريدن در روي زمينهاي مخصوص به هر قوم و قبيله مبدل نموده بودند. به همين دليل براي گاو نر و ماده يك نوع احترام مخصوص، احترام مذهبي قائل شده بودند؛ مثلاً كود حيواني در تشكيلات جديد شهرنشيني و دهنشيني اهميت خاص پيدا كرده و حتي ادرار گاو به درجة مواد پاك و پاككننده ارتقاء يافته است.» (ايران در زمان ساسانين/163 و 164)
ايضاً دومزيل ميگويد:
«زردشت در ششصد سال يا هزار سال قبل از ميلاد مسيح قرباني كردن حيوان و خوردن شراب سكرآور «سومه» را كه نزد هند و ايرانيان بياندازه اهميت داشت و در مذهب قديم هنديها نيز معمول بود حذف كرد. براي زردشت عبادت، انديشة نيك و گفتار نيك و پندار نيك بوده و اين كوشش داخلي و خارجي انسان است كه او را پيروزمندانه در پيكار ابدي ميان خير و شر شركت ميدهد، بقيه خرافات و گناه است. زردشت ميگويد: مشروب سكرآور و كثيف چطور ممكن است به نيكي مدد كند، آيا بهتر نيست كه گاو دهقان شهرنشين بجاي قرباني براي خداوند كه جسم ندارد و محتاج به غذا نيست به كارهاي مفيد مزارع گماشته شود؟»
شراب «سوم» يا «هوم» كه زردشت به شدت آن را محكوم كرده است، عبارت بوده است از عصارهاي مستكننده از يك گياه خاص كه به درستي معلوم نيست چه نوع گياهي بوده است، و آرياييان قديم در مراسم پرستش از آن استفاده ميكردهاند.
در كتاب تاريخ اديان تأليف جان ناس، ترجمة علياصغر حكمت مينويسد:
«خير و صواب از مدنظر عملي زردشت آن است كه زمين را كشت و زرع كنند و غلات و سبزيجات بپرورانند، گياهان مضره و علفهاي هرزه را ريشهكن سازند، اراضي باير را آباد كنند و زمينهاي خشك را آب دهند، جانوران سودمند و بويژه گاو را كه براي كشاورزي حيواني مفيد است به مهرباني و شقفت نگاه دارند و علوفه دهند. خلاصه آنكه آدم خوب و خير هميشه راستگو و از دروغ بيزار است، بر خلاف آدم بد و شرير كه خلاف اين اعمال را پيشة خود ميسازد و ابداً پيرامون عمل كشاورزي و زراعت نميگردد، زيرا انگرامئنيو (روان پليد) هميشه با اعمال فلاحتي سودبخش دشمن است.»
و هم او مينويسد:
«زردشتيان قديم در مناجاتهاي خود ميگفتهاند: من ديو را دشمن ميدارم و مزدا را ميپرستم. من پيرو زردشت هستم كه دشمن ديوان و پيامبر يزدان بود، روانهاي مقدس «امشاسپندي» را ميستايم و نزد خداوند دانا پيمان ميبندم كه هميشه نيكي و نيكوكاري پيشه كنم، راستي را برگزينم، با فره ايزدي بهترين كار را در پيش گيرم، دربارة گاو كه از عطاهاي خير فرد است مهربان باشم، قانون عدالت و انوار فلكي و پرتوهاي آسماني كه منبع فيض يزدانياند محترم شمارم. من فرشتة ارميتي (سپندارمذ) كه پاك و نيكوست برميگزينم. اميد كه او از آن من باشد. از دزدي و نابكاري و آزار به جانوران و ويراني و نابودي ديهها و شهرها كه مزداپرستان منزل دارد بپرهيزم.»

---

مجموعه آثار شهيد مطهري ج14 ـ خدمات متقابل اسلام و ايران صفحه: 189
شهيد مطهري